Op 3 juni organiseerde het SPE een ontwikkelsessie die geheel in het teken stond van mentale gezondheid en sociale veiligheid op de werkvloer. De sessie was ontworpen om in te spelen op de behoeften en uitdagingen waarmee organisaties uit het SPE-netwerk dagelijks worden geconfronteerd. Zij worstelen vaak met het bewaken van persoonlijke grenzen en een goede werk-privébalans, vooral door de nauwe betrokkenheid bij hun doelgroep. De sessie wordt geleid door organisatiedeskundige Laura Jacobs en richt zich op mentale veerkracht en een veilige werkvloer.
De ontwikkelsessie begint met het herkennen en respecteren van persoonlijke grenzen. Een van de belangrijkste tips hierin is het belang van inchecken bij jezelf. Op die manier kan je bewust worden waar je energie uit haalt, en wat je energie kost. Hierdoor is het makkelijker om de balans te bewaren. Naast inchecken bij jezelf, is dit ook belangrijk op organisatieniveau: de sleutel van onze mentale gezondheid ligt in het contact met elkaar. Doe dit regelmatig, en bespreek naast werk ook privézaken als je je daar comfortabel bij voelt. Dit is cruciaal omdat maatschappelijke omstandigheden, zoals politieke veranderingen, ook een invloed kunnen hebben op de mentale gezondheid van medewerkers. Mentale gezondheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid, dus werkgevers moeten veilige/optimale werkomstandigheden bieden, terwijl werknemers hun eigen grenzen moeten respecteren en bewaken.
Aan de hand van het TNO werkdruk model gaan de organisaties in groepjes in gesprek over hoe het er bij hun organisatie aan toegaat binnen dit thema. Stress wordt besproken als iets dat zowel positief als negatief kan zijn: een beetje stress kan je motiveren en helpen om dingen gedaan te krijgen, maar te veel stress kan leiden tot burn-out. Organisaties moeten een gezonde balans vinden en zich bewust zijn van de hoge emotionele belasting die medewerkers kunnen ervaren. Regelmatig inchecken tijdens vergaderingen over de mentale gesteldheid van het team en werkdruk is essentieel. Dit helpt om problemen vroegtijdig te signaleren en aan te pakken.
Ook deelt Laura een driedelige strategie voor de preventie van burn-out:
- Primaire Preventie: Voorkomen dat medewerkers klachten ontwikkelen door het creëren van een gezonde werkcultuur door bijvoorbeeld een duidelijk HR-beleid of voldoende ontwikkelkansen bieden.
- Secundaire Preventie: Vroegtijdig handelen bij de eerste signalen van stress om langdurige klachten te voorkomen door te luisteren naar medewerkers en mentale gezondheid structureel onderwerp van gesprek te maken.
- Tertiaire Preventie: Behandeling en herstel van medewerkers die al over de grens zijn gegaan om hernieuwd uitval te voorkomen door ruimte en rust te bieden voor herstel, en de oorzaak aanpakken waar mogelijk.
In het tweede deel van de sessie bespreken we de sociale veiligheid binnen een organisatie. Deze is essentieel voor een gezonde werkomgeving. Het biedt medewerkers de vrijheid om zichzelf te zijn, fouten te maken, te leren en tegenspraak te geven. Ethisch leiderschap en een transparant bestuur zijn hiervoor noodzakelijk. Laura adviseert daarom om sociale veiligheid niet alleen in je missie en visie vast te leggen, maar ook actief te herzien en te implementeren in je dagelijkse werk. Het bestuur moet deze waarden en gedragingen dan dus ook uitdragen.
We sluiten de sessie af met een dialoog over de acties die deelnemers morgen al kunnen implementeren en de randvoorwaarden die nodig zijn voor succes. Deelnemers benadrukken het belang van tijd en openheid om veranderingen door te voeren. Enkele concrete acties die naar voren kwamen waren:
- Eerst voor jezelf zorgen voordat je voor anderen zorgt.
- Betere werk/privébalans: Nieuwe contacten en perspectieven benutten om een betere balans te vinden.
- Het beter leren kennen van teamleden om tijdig signalen van stress op te vangen, zoals vaker afspraken afzeggen, zich meer terugtrekken, prikkelbaar/somber zijn of dingen vergeten.
- Leren loslaten: Meer delegeren en vertrouwen op de capaciteiten van anderen in het team, zodat je jezelf niet overbelast en collega’s een gevoel van vertrouwen geeft.
- Het voeren van gesprekken over mentale gezondheid en werkdruk, en het implementeren van standaard check-in moment aan het begin van vergaderingen.
- Intern de werkprocessen in orde maken: Sociale veiligheid in beleid verankeren en expliciet maken
- Meer samenwerken met andere organisaties, om van elkaar te leren op het gebied van het implementeren van een veilige werksfeer.
Tijdens de ontwikkelsessie hebben organisaties nieuwe inzichten en concrete handvatten gekregen voor het bevorderen van (hun eigen) mentale gezondheid en sociale veiligheid binnen hun organisatie. Door gezamenlijk verantwoordelijkheid te nemen en proactief te zijn, kunnen organisaties een veilige en inclusieve werkomgeving creëren. Dit komt niet alleen de organisaties ten goede, maar is ook van belang voor hun achterban.
