Verslag netwerkbijeenkomst psychische gezondheid

Elk jaar organiseert het SPE meerdere netwerkbijeenkomsten. De netwerkbijeenkomsten van het SPE draaien om het leren kennen van andere organisaties (formeel en informeel) en de onderlinge uitwisseling van ervaringen en kennis. De netwerkbijeenkomst op vrijdag 18 september stond in het teken van psychische gezondheid.

Psychische gezondheid is een lastig thema. Helemaal wanneer het in de taboesfeer zit kan het moeilijk zijn om hierover in gesprek te gaan. Veel organisaties uit het SPE-netwerk zijn zich bewust van de preventieve rol die ze kunnen spelen om psychische problemen te signaleren en hun achterban de ruimte te bieden om hierover in gesprek te gaan. Dit neemt niet weg dat het ook lastig kan zijn om deze rol te vervullen. Want hoe ga je ermee om als psychische gezondheid wordt ontkend, als er schaamte is of argwaan richting professionals. Tijdens de netwerkbijeenkomst gingen de organisaties hierover in gesprek met gz-psycholoog Murat Duman, ervaringsdeskundige Mena Katab en systeemtherapeute Weini Woldu.

Murat Duman vertelde over hoe hij als psycholoog in gesprek gaat met mensen met psychische problemen. Volgens Murat is oprechte interesse in de persoon die je voor je hebt belangrijker dan bijvoorbeeld een gedeelde cultuur of religie. Pas als je een open houding aanneemt en geïnteresseerd bent in iemands achtergrond kan je elkaar echt gaan begrijpen. De belangrijkste tips die hij de organisaties meegaf zijn:

• Creëer eerst vertrouwen voordat je met mensen in gesprek gaat over hun psychische klachten. Dit kan door mensen te vragen naar waar ze over willen praten en waar ze behoefte aan hebben of door eigen ervaringen te delen.
• Zorg dat je zorgvuldig aan het werk gaat. Als je een gesprek aansnijdt over een gevoelig onderwerp, neem dan ook de tijd om dit gesprek goed af te sluiten. Op deze manier gaat iemand niet met een ‘open wond’ de deur uit. Hierbij is het ook weer belangrijk om naar de behoeften van de persoon te vragen.
• Benoem geen stoornissen of ziekten, maar praat over de klachten die iemand ervaart. Over somberheid of vermoeidheid wordt makkelijker gesproken dan over een depressie. Klinische termen zitten vaak in de taboesfeer.

Mena Katab deelde haar verhaal als ervaringsdeskundige met psychische klachten voor de groep. Mena komt uit een omgeving waar een taboe ligt op psychische gezondheid.  Zij heeft uiteindelijk zelf de stap gezet om wel open over haar psychische klachten te praten en te bloggen.  Dit voelde zo bevrijdend voor haar dat ze haar ervaringen nu deelt met anderen om aan te geven dat het goed is om erover te praten. Zij moedigde de organisaties aan om door te gaan met het doorbreken van het taboe op psychische gezondheid. Volgens Mena kunnen ervaringsdeskundigen daarbij helpen om mensen met psychische klachten het gevoel te geven dat ze niet alleen zijn.

Tot slot vertelde Weini Woldu over haar ervaringen als systeemtherapeute. Systeemtherapie houdt rekening met alle aspecten van het leven van degene in therapie. De mentale staat van iemand is opgebouwd door vele factoren waaronder de cultuur en het gezin waarin je opgroeit en de situaties die je meemaakt. Zij betrekt dan ook het hele gezin bij een therapie, ook als in eerste instantie maar één gezinslid aanklopt bij haar. De belangrijkste tips die Weini de organisaties meegaf zijn:

• Als je het kan dragen, dan is het een goed idee om inzicht te krijgen in je eigen geschiedenis en bagage. Dit kan je doen door je levensverhaal op te schrijven, hierin kan je bijvoorbeeld focussen op de normen en waarden die je thuis hebt meegekregen en de obstakels die je bent tegengekomen in je leven. Dit stelt je in staat om mensen die naar jou toe komen met
• Zorg voor verbinding tussen jou en degene die je wilt helpen. Dit kan bijvoorbeeld door het delen van eigen ervaringen en door duidelijk te maken dat je degene die je helpt nooit zal veroordelen.
• Zorg dat je een onwetende houding aanneemt als je luistert naar iemand. Dit houdt in dat je mensen zelf hun verhaal laat vertellen zonder hun problemen voor hen te beschrijven. Zij kennen hun problemen het beste en het is belangrijk dat ze zich daarin erkend voelen.
• Het is belangrijk dat alle gezinsleden/naasten van iemand met een probleem betrokken worden bij de oplossing en goed communiceren met elkaar. Als een vrouw met een probleem rondloopt probeer dan ook haar man te betrekken bij het gesprek. Als kinderen een probleem hebben zorg dan dat beide ouders daarmee aan de slag gaan.

Alle sprekers benadrukten dat het belangrijk is om op tijd actie te ondernemen bij psychische klachten. Probeer oplettend te zijn op signalen van mensen binnen jouw organisatie. Als je merkt dat mensen binnen jouw organisatie psychische klachten hebben, verwijs ze dan meteen door naar een huisarts. Daar kunnen ze zelf ook hun voorkeur aangeven voor een psycholoog of specialist waar ze naar toe zouden willen zodat ze de hulp krijgen die bij hen past.