Op 27 september organiseerde het SPE in samenwerking met de Vrouwenrechtswinkel, het Buurtteam Amsterdam en de Buurtrechter Venserpolder een kennissessie over het toegang tot het recht voor vrouwen en de rol van zelforganisaties.
Toegang tot het recht gaat niet alleen over de mogelijkheid om naar de rechter te gaan, maar ook over weten waar je informatie over regels kunt vinden en begrijpen wat je rechten zijn. Veel vrouwen weten echter niet waar ze terecht kunnen voor de juiste juridische hulp. Zelforganisaties spelen hierin een belangrijke rol door juridische problemen bij vrouwen te signaleren, hen te ondersteunen en door te verwijzen naar de juiste (hulp)organisaties.
Tegelijkertijd horen we van diverse organisaties in ons netwerk dat het soms onduidelijk is naar welke organisaties zij deze vrouwen kunnen doorverwijzen. Daarom hebben we tijdens deze kennissessie extra aandacht besteed aan het vergroten van de zichtbaarheid van een aantal (hulp)organisaties die zich richten op vrouwenrechten in Amsterdam. Tijdens de sessie waren zowel zelforganisaties als (formele) kennispartners aanwezig. Hierdoor konden de zelforganisaties signalen delen, waardoor de (formele) kennispartners hun hulpaanbod konden uitbreiden.
De sessie bestond uit twee onderdelen. Tijdens het eerste onderdeel delen de (formele) kennispartners informatie over hun werkzaamheden, (hulp)aanbod en over hoe ze te bereiken zijn. De Vrouwenrechtswinkel vertelt over de onderwerpen waar ze in gespecialiseerd zijn zoals gendergelijkheid, seksueel geweld, zwangerschapsdiscriminatie, verblijfsrecht en huurrecht. Ook informeert het Buurtteam de deelnemers over de integrale aanpak die ze hanteren. Om ervoor te zorgen dat de vrouwen niet alleen op juridisch niveau maar ook op persoonlijk niveau geholpen worden, werken ze samen met sociaal werkers en ervaringsdeskundige. De Buurtrechter vertelt over hun initiatief in samenwerking met de rechtbank Amsterdam, de Gemeente Amsterdam, de politie en het Openbaar Ministerie in Venserpolder. De rechters merken op dat mensen vaak niet komen opdagen bij een zitting. De buurtrechter noemt als mogelijke reden dat mensen denken dat ze tijdens de rechtszaak toch niet gehoord zullen worden. Een andere reden is dat mensen de stap naar de rechtbank als te hoogdrempelig ervaren. Om dit probleem aan te pakken, worden sommige rechtszaken nu in buurthuizen gehouden. Deze aanpak maakt het voor mensen gemakkelijker om aanwezig te zijn bij een zitting, omdat het in een informelere en toegankelijkere omgeving plaatsvindt. Volgens de Buurtrechter is het resultaat hiervan dat rechters nu meer bekend zijn met de verhalen van mensen uit de omgeving. Dit stelt hen in staat om beter inzicht te krijgen in de oorsprong van de problemen.
Tijdens het tweede deel van de sessie gingen de organisaties in gesprek over de volgende drie vraagstukken:
- Het ophalen van signalen; welke juridische problematiek speelt er bij de doelgroep.
Het doel van het vraagstuk is inventariseren welke problemen vrouwen uit de achterban van organisaties uit het SPE-netwerk ervaren met betrekking tot toegang tot recht en andere juridische vraagstukken. - De zichtbaarheid van de Vrouwenrechtswinkel vergroten.
Het doel van dit vraagstuk is om in kaart te brengen hoe de Vrouwenrechtswinkel beter zichtbaar en bereikbaar kan worden voor vrouwen in Amsterdam. - Het uitbreiden van de dienstverlening van de Vrouwenrechtswinkel.
Het doel van dit vraagstuk is om in kaart te brengen op welke punten de Vrouwenrechtswinkel hun dienstverlening moet uitbreiden, aan de hand van praktijkvoorbeelden van de vrouwenorganisaties.
Hieronder lees je interessante signalen en tips die zijn opgehaald tijdens de kennissessie.
Signalen
- Organisaties geven aan dat ze veel vrouwen spreken die juridische problemen ervaren die verband houden met hun land van herkomst. Deze problemen kunnen variëren van kwesties rond (afhankelijk) verblijfsrecht tot familierecht. Omdat veel van deze problemen zich afspelen in het land van herkomst wordt het voor deze vrouwen moeilijker om hun situatie op te lossen. Dit kan komen omdat vrouwen onbekend zijn met het rechtssysteem in Nederland, er culturele– of taalbarrières zijn met (hulp)organisaties in Nederland of omdat vrouwen niet de juiste financiële middelen hebben om juridisch ondersteund te worden in het land van herkomst.
- Vrouwenorganisaties geven ook aan dat het nodig is om de geboden juridische hulp laagdrempeliger te maken. Zij horen dat vrouwen het lastig vinden om hulpinstanties te vinden. Ook heerst er een taboe op het zoeken van hulp. Daarnaast zijn eerdere ervaringen met hulp niet voor iedereen positief. Oplossingen die werden genoemd om de Vrouwenrechtswinkel toegankelijker te maken waren; meer Vrouwenrechtswinkels openen in de stad op toegankelijke plekken, als Vrouwenrechtswinkel naar de mensen toe komen door bijvoorbeeld informatiebijeenkomsten te houden in buurten en meer samenwerken met vrouwenorganisaties op locatie om een vertrouwensband te creëren.
- Vrouwenorganisaties spreken regelmatig vrouwen die willen scheiden van hun partner. Ze signaleren dat deze vrouwen vaak niet goed op de hoogte zijn van hun rechten bij een scheiding en van de juridische hulp die ze kunnen krijgen. Partners maken het vrouwen die willen scheiden vaak moeilijk, bijvoorbeeld door te liegen over hun rechten, financiële onderdrukking of door hen te intimideren. Dit zorgt ervoor dat vrouwen, zeker als zij te maken hebben met lichamelijke of geestelijke mishandeling, vaak niet de stap durven of weten te zetten en in kwetsbare situaties blijven zitten.
Tips
De belangrijkste tips van de Vrouwenrechtswinkel, het Buurtteam en de Buurtrechter Venserpolder zijn:
- Veel instanties zoals de Vrouwenrechtswinkel en het Buurtteam zijn geheel gratis.
- Wacht niet te lang met hulp zoeken bij juridische problemen . Het is altijd makkelijker om te helpen wanneer het probleem nog niet uit de hand gelopen is.
- Het Buurtteam heeft een inloopspreekuur op 33 verschillende locaties in Amsterdam. Je kan voor korte vragen maar ook voor een langere periode geholpen worden door het Buurtteam.
- De Buurtrechter Venserpolder is werkzaam voor bewoners van het postcodegebied 1102. Bewoners kunnen aangeven dat ze een rechtszaak bij de buurtrechter willen laten behandelen.
- De Vrouwenrechtswinkel heeft inloopspreekuren op locaties in Noord, Zuidoost en West. De Vrouwenrechtswinkel is gespecialiseerd in juridische problemen die specifiek te maken hebben met het recht van vrouwen. Vooral bij vragen over gendergelijkheid kan je bij ze terecht.
Dankzij de sessie hebben de vrouwenorganisaties handvatten gekregen om vrouwen met juridische hulpvragen te kunnen doorverwijzen naar de (formele) kennispartners en hebben ze meegewerkt aan het verbeteren van deze hulp. De organisaties gingen niet alleen naar huis met kennis en vaardigheden die zij kunnen inzetten in hun werk maar ook met nieuwe contacten voor potentiële samenwerkingen.
