Op zaterdag 27 maart ging het SPE op speerpuntbezoek bij Somalische Participatiepunt Amsterdam (SPA). In 2020 heeft de organisatie binnen het speerpunt ‘Jongens- en Mannenemancipatie’ budget toegekend gekregen voor het project ‘Agents of change’. Met dit project willen ze jongens en mannen bewust maken van hun rol in het gezin. Zo stimuleren zij Somalische mannen om een rol te spelen in de opvoeding van hun kinderen en in het huishouden. Ook willen zij dat de mannen hun dochters en partners stimuleren om eigen keuzes te maken. De activiteiten bevorderen de gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen binnen de Somalische gemeenschap.
De bijeenkomst staat in het teken van opvoeding en gezinsproblematiek. De gespreksleider begint het gesprek met de vraag: wat is een goede vader? De deelnemers geven aan dat een goede vader iemand is die goed zorgt voor zijn kinderen. Ook moet hij samen met zijn vrouw opvoeden, je kan niet alleen besluiten nemen.
‘’Overleggen met elkaar is heel belangrijk, zo voorkom je problemen.’’
De mannen geven aan dat vaak niet wordt besproken hoe je je kinderen gaat opvoeden, voordat het kind er is. Maar ook daarna is hier geen overleg over. Volgens de aanwezige mannen heerst er een taboe op het praten over de opvoeding, maar zitten de man en de vrouw ook vaak niet op een lijn. Een groot probleem is daarom dat vaak een van de ouders beslist in het huishouden en de opvoeding, zonder te communiceren. Zo ontstaan er conflicten. Bijvoorbeeld als het kind van haar moeder hoort dat ze iets mag doen zonder het te overleggen met de vader, en de vader zegt dat het niet mag, zorgt dit voor onduidelijkheid bij het kind en onenigheid tussen de ouders.
De gespreksleider vertelt dat verandering niet iets is wat binnen een dag gebeurt, je moet hier altijd actief op blijven letten en naar handelen. Als je hier preventief optreedt, zullen gezinsrelaties beter zijn. Voorbeelden van preventief optreden zijn:
- Voordat er kinderen in het gezin zijn met je partner in gesprek gaan over de opvoeding
- Blijven praten, grote verandering gaat niet over een dag tijd, hier moet je aan blijven werken
- Een goede taakverdeling hebben in het huishouden
De rollen van mannen en vrouwen in Nederland zijn anders dan in Somalië, hier moet je aan denken bij het opvoeden van je kinderen. Een deelnemer geeft hierover het volgende aan:
‘’Voor de vader kan het voelen alsof hij zijn rol verloren is, en de baas niet meer is over het gezin.’’
Volgens de gespreksleider is de vader niet zijn rol kwijt, maar is deze gewoon anders in Nederland. Hier moeten vaders en mannen mee leren omgaanBinnen de gemeenschap is er nog druk om je te gedragen naar de normen en waarden van Somalië, maar thuis kan de man niet meer alleen de baas zijn. Daarom moeten stellen duidelijke afspraken maken met elkaar, eigenlijk al voordat er kinderen in het gezin komen. Zo kunnen de man en de vrouw allebei dezelfde rol hebben in het huishouden, bij het opvoeden en in de familie. Als er geen communicatie is en geen begrip voor de ander, zorgt dat ervoor dat het gezin uit elkaar wordt gedreven in plaats van sterker wordt.
Hierna wordt besproken wat de stappen zijn die iemand kan nemen, nadat er problemen zijn geconstateerd in het gezin:
- Een familielid of vriend in Nederland vragen om advies (niet uit Somalië, daar geldt een andere regelgeving en andere normen en waarden, waardoor het advies niet relevant kan zijn)
- Iemand anders uit de gemeenschap vragen om advies (bijvoorbeeld bij de moskee of bij een Somalische organisatie)
- Formele hulpinstanties inschakelen
De deelnemers geven aan dat er een taboe hangt op het vragen van hulp. Dit is omdat problemen worden gezien als iets waar je je voor moet schamen. Mensen willen het graag zelf oplossen. Helaas is dit niet altijd mogelijk, waardoor het niet erover praten ervoor kan zorgen dat het erger wordt. In dat soort gevallen komt hulp dan te laat. Er gaan ook geruchten rond in de gemeenschap, die mensen belemmeren om hulp te zoeken. Zo vertelt de gespreksleider:
‘’De instanties worden in een negatief daglicht gezet of worden gewantrouwd. Dit komt door angsten uit het land van herkomst. Politie is bijvoorbeeld een instantie waar je in Somalië bang voor was, waardoor men denkt dat dat in Nederland misschien ook het geval is. Ook een taalprobleem kan zorgen voor een barrière tussen gezinnen en instanties.’’
Daarbij komt dat mensen zich gediscrimineerd voelen, en daarom geen hulp meer zoeken. De deelnemers vertellen dat veel officiële instanties niet cultuur sensitief zijn. Een andere reden waarom mannen niet aan de bel trekken bij gezinsproblemen, is omdat het netwerk hier minder uitgebreid is dan in Somalië. In Somalië speelt de gemeenschap een belangrijke rol, in Nederland is iedereen individualistischer. Door deze verandering gaat het netwerk van heel groot naar klein. Verder zorgt dit kleine netwerk er ook voor dat de weg naar instanties lastiger te vinden is dan in Somalie.
De gespreksleider geeft aan dat je van je kinderen veel kan leren. Zij kunnen je de normen en waarden van de Nederlandse cultuur leren, maar ook de taal. Daarom is een goede communicatie in het gezin belangrijk. Het kan lastig zijn voor kinderen om op te groeien tussen de twee culturen, de enige manier om dit makkelijker te maken is erover blijven praten. Voor kinderen kan het voelen alsof ze niet alles kunnen bespreken met hun ouders, en andersom ook. Hun leefwerelden liggen te ver uit elkaar. Het is daarom van belang dat de ouders het belang inzien van betrokkenheid bij de Nederlandse samenleving.
Somalische Participatiepunt Amsterdam biedt mannen tijdens de bijeenkomst een ruimte om hun verhalen en ideeën over vaderschap en mannelijkheid te delen, zodat zij ook van elkaar kunnen leren. Het project draagt bij aan het motiveren van mannen om actief deel te nemen aan het opvoedproces en het dichterbij elkaar brengen van de leefwerelden binnen een gezin.
