Urmy Macnack: ”Bij SAN Oost leren ze vanuit een ander perspectief te kijken.”

SPE-organisaties gaan gevoelige onderwerpen niet uit de weg, bewijst Urmy van stichting SAN Oost. Zij maakt als activist, community worker en systeem therapeut haar hele carrière al taboeonderwerpen bespreekbaar. Deze expertise zet ze nu in om mensen uit de Afro–Caribische gemeenschap te ondersteunen. Door middel van dialoogsessies breekt ze taboes open en zet ze onderwerpen zoals psychische gezondheid op de kaart. 

‘’Activisme heeft altijd deel uitgemaakt van mijn leven. Naast mijn werk als systeem therapeute heb ik mij altijd beziggehouden met maatschappelijke en sociale vraagstukken, het voelde als een roeping. Vanaf 1972 heb ik altijd community werk gedaan. Halverwege de jaren 80 kreeg ik in mijn werk te maken met gezinnen waarbij hiv een belangrijke rol speelde. Ontzettend veel mensen overleden aan de gevolgen van deze ziekte, niet alleen in de homoscene. Ook waren er veel vrouwen met heteroseksuele relaties die hiv kregen; vrouwen van Surinaamse, Antilliaanse en Marokkaanse afkomst. Het taboe op praten over hiv was toen zo groot dat dit leidde tot heel veel verdriet en eenzaamheid bij deze groep vrouwen. Om hen te ondersteunen heb ik toentertijd een steungroep opgericht. Zo konden de vrouwen elkaar op een veilige plek ontmoeten en bij elkaar hun hart luchten. Dit is ook de kern van wat we vandaag de dag nog steeds doen bij SAN Oost. Het creëren van een veilige plek om het te hebben over gevoelige onderwerpen zoals eenzaamheid, de rol van de vader in de opvoeding en mannelijkheid. Tegenwoordig zie en spreek ik de vrouwen uit de destijds opgerichte hiv-supportgroep nog steeds, enkelen zijn zelfs vrijwilliger geworden bij SAN Oost.’’ 

”Door hun familieverleden worden trauma’s meegenomen die nooit opgelost zijn. Bij SAN-Oost leren ze vanuit een ander perspectief te kijken.”

‘’Inmiddels ben ik gepensioneerd, maar ik ben nooit gestopt met het ondersteunen en helpen van mensen. Veel mensen hebben mijn telefoonnummer, ze weten dat ze mij altijd mogen bellen. Mensen bellen mij vaak met specifieke problematiek, terwijl ze hiervoor eigenlijk terecht kunnen bij de vele professionele hulpinstanties die er zijn in de stad. Ik krijg vaak te horen dat ze zich daar niet helemaal geholpen voelen of juist niet durven om daar over hun problemen te praten. Ik fungeer dan als een vertrouwenspersoon, omdat ze mij al heel lang kennen of omdat ze zijn doorverwezen door iemand uit hun familie of vriendenkring. Het is voor mij geen last om even een kwartiertje met mensen te praten en ze op weg te helpen. Luisteren, mensen in hun kracht zetten en hoop geven kan soms net dat extra duwtje in de rug geven zodat iemand een volgende stap durft te zetten.’’ 

‘’Bij SAN Oost signaleren we dat heel veel problemen generaties lang doorspelen. Binnen onze doelgroep zien we veel mensen met een verre migratie achtergrond. Door hun familieverleden worden trauma’s meegenomen die nooit opgelost zijn. Bij SAN Oost leren ze vanuit een ander perspectief te kijken. Bij de mensen uit onze doelgroep heerst er geen praatcultuur; problemen en negatieve ervaringen gaan gepaard met schaamte en worden opgekropt. Veel van hen hebben nooit geleerd om pijn of verdriet te delen met anderen, maar wanneer je verdriet niet deelt dan blijft het groeien. Het hoopt zich op als een vulkaan die elk moment kan uitbarsten, resulterend in huiselijk geweld, depressie of ander destructief gedrag. Wij proberen mensen te leren praten en ze bewust te maken van andere manieren om hiermee om te gaan.’’ 

”Het helpt mensen om erover te praten en de schaamte weg te nemen. Als je erover zwijgt, dan geef je het door aan de volgende generatie want het lost zich nooit op.”

‘’In onze community zitten psychische problemen nog vaak in de taboesfeer. Dit merk ik bijvoorbeeld wanneer er iemand komt te overlijden en ik via via hoor dat het zelfmoord was. Dit hoor ik dan ook echt alleen via via want het is een geheim. Als mensen er open over zouden praten dan leren ze er ook meer over. Wat had je anders kunnen doen? Welke signalen heb je niet gezien? Mensen denken bij psychische problemen vaak direct aan gekte of krankzinnigheid. Ze beseffen niet dat er heel veel psychische klachten bestaan die daar niets mee te maken hebben. Dat taboe op psychische gezondheid moet worden opengebroken. In ieders leven zijn er momenten waarop je somber wordt en geen hoop meer hebt. Bijvoorbeeld wanneer je iemand verliest, je relatie stuk gaat of je te maken hebt met andere tegenslagen. Dat kan psychische klachten veroorzaken. Dat is allemaal menselijk en deel van het leven. Wij proberen mensen te leren om daarover te praten en sporen hen aan hulp te zoeken. Bij SAN Oost zien mensen dat ze niet alleen staan. Vroeger had je van die steunpilaren waar het huis op rustte. Dat zijn wij ook, een van de steunpilaren van de community.’’ 

“Om het taboe te doorbreken delen wij en de professionals die we uitnodigen ook ons eigen verhaal, welke fouten hebben we gemaakt en hoe zijn we daar mee om gegaan. Zo laat je zien dat er helemaal niks mis is met je kwetsbaar opstellen. Zo brengen we het gesprek naar een niveau dat meer voelbaar en menselijk is. Dan zijn mensen ook eerder bereidt hun eigen verhalen te delen. Als ik begin met het vertellen van mijn verhaal, dan maak ik de weg vrij voor een ander om dat ook te doen.” 

‘’Op deze manier proberen we onze gemeenschap te emanciperen. De problemen die we signaleren proberen we op een laagdrempelige manier bespreekbaar te maken, zodat mensen van elkaar kunnen leren. We bieden ze handvatten om hun gezinsleven te versterken en te focussen op relaties. Zowel relaties met kinderen, partners, familie als met de gemeenschap. Het helpt mensen om erover te praten en de schaamte weg te nemen. Als je erover zwijgt, dan geef je het door aan de volgende generatie want het lost zich nooit op.’’ 

”Ik denk dat er een nieuwe generatie is opgestaan waarbij mensen elkaar gevonden hebben en de verbinding opzoeken.”

“Nu in tijden van corona proberen we de verbinding met onze gemeenschap in stand te houden en onze ervaringen met elkaar te delen. We horen veel verhalen over eenzaamheid. Vooral van de seniorengroep krijgen we te horen dat ze eenzaam zijn. Bij jongeren steken er ook allerlei conflicten de kop op. Dit gaat vaak over relaties en onderliggende problemen die nu aan het licht komen, omdat mensen meer bovenop elkaar zitten en nergens anders naartoe kunnen om te ontspannen. Ik krijg regelmatig telefoontjes over ruzies en allerlei problemen in gezinnen.” 

“Ondanks de eenzaamheid en onderliggende problemen die versterkt worden door corona zie ik ook positieve ontwikkelingen. Zo gaf de Black Lives Matter beweging mij veel hoop afgelopen zomer. Ik vond het indrukwekkend om jonge mensen– zwart en wit – samen te zien vechten voor gelijkheid. Ik denk dat er een nieuwe generatie is opgestaan waarbij mensen elkaar gevonden hebben en de verbinding opzoeken. Of dat met corona te maken heeft weet ik niet maar er is een bepaalde energie die rondgaat waarbij jonge mensen elkaar vinden in de strijd tegen ongelijkheid. Dat geeft hoop.”