SPE Netwerkbijeenkomst 7 oktober 2016 | Psychosociale problematiek bij vrouwen

SPE – Netwerkbijeenkomst 7 oktober 2016 “Psychosociale problematiek bij vrouwen”

 

Steeds vaker krijgt het SPE signalen van vrouwenorganisaties over de toename van psychosociale problemen bij vrouwen. Op vrijdag 7 oktober vond de tweede SPE-Netwerkbijeenkomst plaats, die om deze reden in het teken stond van ‘psychosociale problematiek bij (migranten)vrouwen’.

 
De dagvoorzitter, Malu Verkuil, verwelkomde alle aanwezigen en introduceerde de bijeenkomst met een filmpje van de Rijksoverheid over omgaan met depressie. Maar liefst 1 op de 20 Nederlanders worstelen elk jaar met een depressie. Het is in Nederland de meest voorkomende reden voor ziekteverzuim. Toch is depressie niet of nauwelijks een onderwerp van gesprek. Mensen weten er weinig van, vinden het lastig om er op te reageren en weten niet hoe ze iemand met een depressie kunnen helpen.

 
Als eerste kwam Jasmijn Slootjes, promovenda aan de Vrije Universiteit, aan het woord. Jasmijn doet onderzoek naar de relatie tussen gezondheid en participatie van migrantenvrouwen. Jasmijn gaf aan dat er veel onderzoek wordt gedaan naar de risicofactoren die bij het ontstaan van gezondheidsproblemen een rol spelen. Zoals onderwijs, geld en discriminatie. Maar waar Jasmijn zich ook op richt in haar onderzoek zijn de succesfactoren. Er zijn namelijk ook heel veel vrouwen die ondanks hun gezondheidsproblemen goed kunnen participeren. Volgens Jasmijn hangen gezondheid en participatie nauw met elkaar samen. Bijvoorbeeld: als je pijn hebt in je rug kun je je ziekmelden. Op den duur kun je arbeidsongeschikt raken. Hierdoor heb je minder geld te besteden waardoor er andere problemen zouden kunnen ontstaan en je uiteindelijk in een depressie terecht kan komen. Een neerwaartse spiraal, maar hoe kun je daaraan ontsnappen? Hoe kun je de vicieuze cirkel doorbreken? Jasmijn heeft twee succesfactoren uit haar onderzoek uitgelicht, namelijk 1. sociale steun en 2. zingeving. Zij heeft gekeken naar de relatie werk en gezondheid en of deze relatie anders is bij vrouwen die meer contacten hebben, dan wel een betere kwaliteit van contacten? Het is gebleken dat dat inderdaad zo is. Goede contacten hebben, al is dit enkel met mensen met dezelfde culturele achtergrond, heeft een positief effect. Je hebt misschien nog wel gezondheidsproblemen, maar je kunt toch participeren.

 
Mimoent el Fakih sprak vervolgens vanuit haar ervaring als manager bij Nisa 4 Nisa, een Amsterdamse vrouwenorganisatie. Mimoent gaf aan dat er enorm veel vrouwen zijn met psychosociale problemen. Hierbij spelen trauma’s uit het verleden die nooit zijn erkend, met name door henzelf, een grote rol. Zij gaf daarnaast aan dat er vaak sprake is van hulpverlening die niet past bij deze vrouwen. Het ontbreekt aan aansluiting met de cultuur, tradities en gewoonten, waardoor vrouwen die worden doorverwezen naar een psycholoog onverrichterzake terug komen. Er is geen klik of de aanpak, waarbij vrouwen alleen over zichzelf moeten praten, werkt niet. Wat zij verder tegenkomt is dat de problematiek doorwerkt naar de kinderen van de vrouwen. Binnen Nisa 4 Nisa is Big Sis opgezet waar aandacht wordt gegeven aan meiden en jonge vrouwen tot ca. 25 jaar. Hier probeert Nisa4Nisa problemen op tijd te signaleren en aan te pakken. Dit wordt onder andere gedaan door trainingen over de eigen identiteit en weerbaarheid. Belangrijk is om vrouwen te blijven ondersteunen, dus ook na een project is geëindigd en zo perspectief te kunnen blijven bieden.

Paneldiscussie

 
Tot slot was er een panel dat bestond uit Mimoent el Fakih, Jale Simsek en Nora el Abdouni.
Jale Simsek is therapeut/coach en houdt zich bezig met multiculturele thema’s. Dit doet zij door middel van projecten, trainingen, lezingen en workshops, publicaties en cursussen diversiteit. De rode draad is het IK en WIJ Concept. Dit concept is het resultaat van de zoektocht van Simsek naar de vraag ‘waar gaat het om?’ als we het hebben over de multiculturele Nederlandse samenleving. Klik hier voor meer informatie

 
Nora el Abdouni is hulpverlener bij Pretty Woman en Sociaal Werkster van het Jaar 2015. Pretty Woman biedt hulpverlening voor meiden tussen de 11 en 23 jaar. Alle meiden die bij Pretty Woman komen hebben vragen of problemen op relationeel of seksueel gebied. Dat kan gaan over het aangeven van grenzen, maar dat kan ook gaan over een verkrachting, aanranding, seksueel misbruik binnen de familie of buiten de familie tot aan mensenhandel. Klik hier voor meer informatie

 
In het panel zijn onder andere dilemma’s en succesverhalen besproken. Een van de vragen vanuit het publiek was waarom er vaak geen aansluiting is tussen de formele zorg en de doelgroep? Jale Simsek sprak over de culturele laag. Wij hebben allemaal een stukje dat wij vanuit de eigen cultuur moeten aanpakken, dat stukje is vaak niet bekend bij de reguliere zorg en er zit een groot taboe op. Bijvoorbeeld als je het hebt over gendergelijkheid. De ongelijkheid binnen een huwelijk kan doorwerken naar de manier waarop een zoon kijkt naar de man/vrouw relatie. Maar naast genderongelijkheid zijn er veel andere beladen thematieken, zoals de zwijgcultuur of schaamtecultuur, dat iets doet met mensen die cultuur gebonden zijn. Nora el Abdouni gaf aan dat je tegen de stroom in moet durven te gaan. Daar ligt de kracht van Pretty Woman. ‘’Je hebt in de hulpverlening en ook misschien in zelforganisaties toch een bepaalde weg die je volgt. Je hebt een probleem en je gaat ermee aan de slag. Maar soms hoeft je niet van A naar B, van B naar C. Soms kan je van A naar K en weer terug naar C.’’  Mimoent voegde daaraan toe dat je niet altijd de regels hoeft te volgen maar je daar wel hulp bij nodig hebt van andere hulpverlening instanties.  Problemen signaleren, aanpakken en samenwerken. Wat Nora tegenkomt is dat sommige meiden het juist nodig hebben om confronterend te zijn, omdat ze problemen relativeren. “Dan is het heel erg nodig om te zeggen dat het niet goed is. Je wilt daarbij niet de norm opleggen, maar de meiden moeten het zelf ervaren.” Jale vindt het belangrijk dat er meer moet worden gekeken vanuit de vrouwen zelf. Niet gelijk naar de GGZ, maar dynamieken vanuit de vrouwen zelf. Vrouwen ervaren veel problemen, maar er moet vooral gekeken worden naar wat er nodig is om dit te dragen. Een knelpunt waarmee Nora geconfronteerd wordt is de ouderbetrokkenheid. Wat gaat de ouderbetrokkenheid opleveren? Moeten ouders wel altijd onmiddellijk en volledig betrokken worden?  Ga ook hierbij tegen de stroom in en zoek naar mogelijkheden. Wanneer er bijvoorbeeld een meisje hulpverlening krijgt vanuit Pretty Woman worden de ouders geïnformeerd, maar kan het delen van de nare ervaring ook een averechts effect hebben.

Workshops

 
Na het panel was er een korte pauze waarop de workshops volgde. Er kon worden gekozen uit twee workshops:

 
1. Jale Simsek – Workshop Emancipatie via het lichaam
De workshop liet zien hoe lichamelijke therapie kan helpen bij psychosociale klachten. Het heeft te maken met de Ik-kracht. Jale werkt vanuit het lichaam. Hierbij staan vragen als ‘Hoe word je autonoom?’, ‘Hoe maak ik keuzes zonder dat ik mij disloyaal voel?’ en ‘Hoe maak ik innerlijke stappen om dingen schoon te maken, met mijn verleden of met mijn trauma?’ centraal. Het probleem zelf staat niet centraal, maar er worden Nederlandse vaardigheden gebruikt om contact te maken met jezelf. Er is bij vrouwen van dezelfde groep onderling sprake van een grote sociale druk. Roddel en angst om veroordeeld te worden door de omgeving. Jale creëert een community waarbij er samen dingen worden ondernomen. Er wordt geen vuile was buiten gehangen, maar gekeken naar ‘hoe voel ik mij nu eigenlijk?’ Hier voelt het goed, hier doet het zeer. Het gaat om de uitwisseling, vocabulaire ontwikkelen om vanuit je lijf en vanuit jezelf te kunnen praten. Je houdt rekening met de culturele taboe laag. Waar staat iemand? Als mensen bij een hulpverlener komen is er vaak geen vocabulaire. Daar moeten wij, volgens Jale, wat mee met elkaar.

 
2. Nora el Abdouni – Workshop
Nora is gespecialiseerd in het bespreken van taboe onderwerpen die psychosociale klachten kunnen veroorzaken. In de workshop heeft zij laten zien hoe (eigen) normen en waarden voor grote sociale druk kunnen zorgen, klachten kunnen veroorzaken en hoe deze kunnen worden aangepakt. Zij heeft het vlaggensysteem, waar zij bij Pretty Woman gebruik van maken, geïntroduceerd aan de hand van een aantal casussen. Het vlaggensysteem wordt gebruikt bij het inschatten van de veiligheid van meisjes en jonge vrouwen. Door middel van het vlaggensysteem kom je erachter en leer je om objectief te kijken of je te maken hebt met risicovol seksueel gedrag.

Wij willen iedereen bedanken voor de aanwezigheid en hun waardevolle bijdrage!

Zoals beloofd tijdens de netwerkbijeenkomst vermelden wij hierbij de link naar Qpido, Seksespecifiek Expertisecentrum Spirit  en Platform Zina Het onderzoek van Jasmijn Slootjes is nog niet gepubliceerd. Houd hiervoor onze website in de gaten!