Marlieke Burghouts: ”LHBT+-jongeren staan voor de uitdaging om een weg te vinden in een samenleving waarin hun seksuele identiteit niet de norm is.” 

SPE-organisaties gaan gevoelige onderwerpen niet uit de weg, bewijst Marlieke van LGBT Youth Performance Initiative. Door middel van artistieke voorstellingen geeft zij LHBT+-jongeren een platform om hun persoonlijke verhaal te vertellen. Dit zorgt voor meer zelfvertrouwen en draagt uiteindelijk bij aan het proces van zelfacceptatie en aan de acceptatie door de omgeving.  Dat het belangrijk is om deze jongeren te ondersteunen hoort Marlieke terug in de gesprekken die ze met de jongeren voert en de persoonlijke verhalen die de jongeren delen. Ze signaleert dat LHBT+-jongeren vaak te maken hebben met stress, onzekerheden en spanning.

“LHBT+-jongeren staan voor de uitdaging om een weg te vinden in een samenleving waarin hun seksuele identiteit niet de norm is. Tegelijkertijd worden ze regelmatig blootgesteld aan geweld, pesten en afwijzing.  Dit maakt ze kwetsbaar voor psychische problemen zoals depressie, isolatie en zelfmoord.”

”Naar mijn idee krijgen jongeren vaak te weinig begeleiding als het gaat om het ontdekken van hun seksuele identiteit of voorkeur. Ze zitten vaak met zoveel vragen, maar kunnen deze niet altijd bespreekbaar maken. Dit geldt helemaal voor LHBT+-jongeren.” 

“Van de meesten jongeren met wie ik werk weet ik dat ze depressief zijn geweest of bij de psycholoog hebben gelopen. Ik heb ook wel eens gesprekken over zelfmoordpogingen opgevangen. Ik praat veel met de jongeren met wie ik werk maar ik kan ze niet met alle problemen helpen, want ik ben geen deskundige. Ik doe dit werk als ervaringsdeskundige. Ik maak voorstellingen en ik kan naar ze luisteren, maar professionele hulp kan ik ze niet bieden, wel weet ik naar welke professionele hulporganisaties ik ze kan doorverwijzen. Zodat ze daar met een professional in gesprek kunnen gaan.”

“Naar mijn idee krijgen jongeren vaak te weinig begeleiding als het gaat om het ontdekken van hun seksuele identiteit of voorkeur. Ze zitten vaak met zoveel vragen, maar kunnen deze niet altijd bespreekbaar maken. Dit geldt helemaal voor LHBT+-jongeren. Waar kunnen zij bijvoorbeeld terecht als hier thuis niet over gesproken kan worden? Als hun identiteit of seksuele voorkeur in hun directe omgeving alleen maar wordt bekritiseerd? Ik help jongeren hun eigen stem te vinden door middel van artistieke expressie.’’

”Het is belangrijk dat het publiek het proces waar de jongeren doorheen zijn gegaan echt ervaart, zodat ze de verhalen beter begrijpen.”

“In de voorstelling die we maken staan de persoonlijke verhalen van de jongeren centraal. We vragen de jongeren in het begin om te reflecteren op hun eigen verhaal. Dit kan behoorlijk confronterend zijn. Het vormen van je identiteit is voor alle jongeren een zoektocht. Voor LHBT+-jongeren heeft dit een extra lading, omdat ze in de samenleving behoren tot een minderheidsgroep. Wat ik mooi vind om te zien is dat de jongeren herkenning en steun vinden in elkaars verhaal. Als ze hun eigen verhaal delen komt er uiteindelijk een enorme kracht uit de jongeren, maar in eerste instantie is dat eng. Ze moeten zich heel kwetsbaar opstellen. Per jongere gaan we op zoek naar de meest passende manier van expressie dit kan door mime, dans, theater, spoken word of poëzie. Doordat ze een LHBT+-project doen met andere LHBT+’ers ervaren ze veel veiligheid. De jongeren weten dat iedereen wel ergens mee worstelt, maar het biedt ze ook de ruimte om te zijn wie ze zijn. Die ruimte is belangrijk. Uiteindelijk draagt dat bij aan meer zelfvertrouwen, zelfacceptatie en mentale stabiliteit.’’

“Het is belangrijk dat het publiek het proces waar de jongeren doorheen zijn gegaan echt ervaart, zodat ze de verhalen beter begrijpen. Dat werkt beter dan feiten en cijfers over de problemen van LHBT+’ers. Die zijn vaak te abstract voor mensen. Het vraagt veel kracht van deze jongeren om hun eigen verhaal, vragen, zoektocht en ervaringen op het toneel te laten zien, maar op het moment dat je een persoonlijk verhaal verteld aan het publiek –en het laat vertellen door iemand die dit heeft meegemaakt – dan raakt dat. We spelen voorstellingen voor scholieren, maar ook voor volwassenen. Met de voorstellingen willen wij de zichtbaarheid, veiligheid en acceptatie bevorderen van LHBT+-jongeren. Eén van mijn leerlingen is wel eens in elkaar geslagen door oud klasgenoten, omdat hij in transitie was om vrouw te worden. Weerstand en haat komt niet alleen voort vanuit onwelwillendheid, maar vaak ook vanuit onbegrip en onwetendheid.”

”Voor mij gaat emancipatie over vrijheid; de vrijheid om te zijn wie je wilt zijn en om je eigen keuzes te maken. We vergeten zo vaak dat we allemaal maar mensen zijn. Ieder mens zit wel met iets. In die menselijkheid zoek ik de verhalen – dat wil ik laten zien op het podium.”

“Ik zie dat de coronacrisis een grote impact heeft op de jongeren waarmee ik samenwerk. Ze leven vaak in een omgeving waar ze niet altijd zichzelf kunnen zijn en niet voldoende veiligheid ervaren. Ik zie dat het persoonlijk contact met gelijkgestemde veel losmaakt en dat de gesprekken die ze met elkaar voeren essentieel zijn voor hun proces richting zelfacceptatie. Door de crisis zijn deze ontmoetingen nu minder geworden en dat is voor sommige jongeren heel erg lastig.”

“De reden dat ik dit werk blijf doen is simpel: omdat ik zie wat het teweeg brengt bij de jongeren en dat er een noodzaak is. Ik vind het fantastisch om met ze te werken en mee te denken over hoe ze hun verhaal aan de buitenwereld kunnen presenteren en ze daarna zelfverzekerder de deur uit zien lopen. Ik heb jongeren gehad die als vrouw binnen kwamen en als man of als non-binair persoon naar buiten gingen. Of jongeren die eindelijk de vrijheid kregen om zich te uiten op een manier waar thuis geen ruimte voor is. Daarbij vind ik dat we af moeten van het hokjes denken en dat de eerste seconde dat je iemand ziet of ontmoet niet bepalend moet zijn voor hoe je over diegene denkt. Voor mij gaat emancipatie over vrijheid; de vrijheid om te zijn wie je wilt zijn en om je eigen keuzes te maken. We vergeten zo vaak dat we allemaal maar mensen zijn. Ieder mens zit wel met iets. In die menselijkheid zoek ik de verhalen – dat wil ik laten zien op het podium. Ik hoop dat het uitvoeren van deze voorstellingen er uiteindelijk voor zorgt dat deze jongeren als volwaardig worden gezien. En dat het bijdraagt aan de sociale acceptatie, veiligheid en weerbaarheid van lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgenderjongeren.”