Abdikarim Mohamud: “Zij vertelde dat ze in de afgelopen drie jaar drie keer zwanger is geweest, terwijl ze er niet klaar voor was.”

Abdikarim Mohamud: “Zij vertelde dat ze in de afgelopen drie jaar drie keer zwanger is geweest, terwijl ze er niet klaar voor was.”

SPE-organisaties gaan gevoelige onderwerpen niet uit de weg, bewijst Abdikarim Mohamud van Stichting Himilo. Hij groeide op in Somalië in een cultuur waar niet gesproken werd over thema’s als gezinsplanning, vrouwenbesnijdenis en de rolverdeling tussen mannen en vrouwen. Toen er in de jaren 90 een burgeroorlog uitbrak, is Abdikarim naar Nederland gevlucht en richtte hij samen met twee vrienden Stichting Himilo op voor Nederlandse Somaliërs. Sinds vijf jaar zet de stichting zich ook in voor vrouwenrechten.

“We hielden ons in het begin niet bezig met vrouwenemancipatie. Wij zetten ons toen vooral in voor belangenbehartiging op thema’s als de IND, de politie, de rechtstaat en de kinderbescherming. Onze missie veranderde toen er vijf jaar geleden een zwangere Somalische dame op ons spreekuur kwam. Zij vertelde dat ze de afgelopen drie jaar drie keer zwanger is geweest, terwijl ze er niet klaar voor was. Ze had niet het gevoel dat ze hierover kon praten met haar man. Het gebeurt vaker dat vrouwen in de Somalische gemeenschap plotseling zwanger raken. Tussen man en vrouw wordt vaak niet gesproken over gezinsplanning. Is het wel het juiste moment voor een kind? Hoeveel kinderen willen we op de wereld zetten? Dit was voor mij de reden om het project ‘Kleine stappen, grote gevolgen’ op te zetten, met hulp van het SPE. Onze aanpak? Wij organiseren dialoogbijeenkomsten over gezinsplanning en keizersnede met Somalische mannen, want ook op de keizersnede heerst binnen de gemeenschap een groot taboe. De mannen krijgen na de bijeenkomst ook huiswerk mee om bovengenoemde onderwerpen met hun vrouw bespreekbaar te maken. De bijeenkomsten worden goed bezocht omdat mensen Stichting Himilo vertrouwen. Wij leveren ook op andere levensgebieden waardevol werk voor hen, dus ze weten wat ze aan ons hebben.’’

“Het is een zaak waar vrouwen tegenaan lopen, maar mannen moeten daar een bijdrage aan leveren”

“Vaak hoor ik van de mannen: dit is een vrouwenzaak, hier bemoeien we ons niet mee. Daar ben ik het niet mee eens. Vrouwen hebben inderdaad een grote rol als het aankomt op de besnijdenis van hun dochter. Maar volgens Somalische traditie is de man het hoofd van het gezin. Als de vader ‘nee’ zou zeggen tegen de besnijdenis, dan gebeurt het niet. We willen mannen laten zien dat ze verantwoordelijkheid dragen in het voorkomen van de besnijdenis van hun dochters.”

“Wat nou als mijn dochter als enige niet besneden is? Dan krijgt ze geen partner.”

“In de Somalische gemeenschap wordt gedacht dat vrouwenbesnijdenis moet vanuit het geloof. Er zijn geleerden die prediken over de noodzaak, maar het heeft ook te maken met groepsdruk. Wat nou als mijn dochter de enige is die niet besneden is? Dan krijgt ze geen partner. Dit is een uitspraak die mijn zus in Somalië weleens doet. Ik heb regelmatig gesprekken met haar over dit onderwerp. Zij is nog steeds overtuigd dat vrouwenbesnijdenis religieus is opgelegd. Als ik met mijn zus in gesprek ga, lees ik haar nooit de les, maar ik bevraag haar. Waarom denk je dat vrouwen besneden moeten worden? Jij bent zelf op jonge leeftijd besneden en je ondervindt daar nog dagelijks de gevolgen van. Kun je mij vertellen wat er goed aan is? Daar geeft ze nooit antwoord op. Ze vertelde mij dat het alleen maar ellende met zich heeft meegebracht zoals moeite met geslachtsgemeenschap, plassen en de menstruatie. Toch is de groepsdruk in het dorp te groot om te kiezen het niet te doen.

We zien in Somalië al wel verandering. Zo wordt er nu in de meeste Somalische gemeenschappen een mildere vorm van vrouwenbesnijdenis toegepast, maar dit is nog lang niet genoeg. Wij blijven doorstrijden om vrouwenbesnijdenis helemaal tegen te gaan. De imams en geleerden kunnen daar een rol in spelen. Zij kunnen de Somalische gemeenschap vertellen om afstand te nemen van dit ritueel.”

“Ze vinden dat ik teveel tijd stop in ‘vrouwenzaken’, terwijl de Somalische gemeenschap andere dingen nodig heeft.”

“De meeste mensen vinden het goed wat ik doe, maar ik krijg ook wel eens kritiek vanuit de gemeenschap. Ze vinden dat ik punten agendeer die tegen het geloof en de cultuur ingaan. De mannen met wie ik spreek over rolverdeling, keizersnede, gezinsplanning en vrouwenbesnijdenis zijn meestal bereid om te luisteren. Vaak zijn ze het zelfs met mij eens, maar er zijn ook mannen die het absoluut niet goedkeuren wat ik doe. Ze vinden dat ik teveel tijd stop in ‘vrouwenzaken’, terwijl de Somalische gemeenschap andere prioriteiten heeft. Maar ik vind het werk dat ik doe juist belangrijk, omdat vrouwen worden gezien als het ‘zwakkere’ geslacht binnen de gemeenschap. Ik wil hen een stem geven. Zo stond ik een keer bij een geldautomaat en toen vroeg een vrouw of ik haar kon helpen met pinnen. Ze gaf me haar pincode en ook haar bankpas. Ik heb het niet voor haar gedaan, maar ik heb haar laten zien hoe ze het moest doen. Hoe kan het dat je dit niet weet?vroeg ik. Mijn man deed dit altijd. Hij had alle bankpassen en regelde alle financiën, maar hij is vertrokken en nu moet ik het zelf doen, antwoorde ze. Dit voorbeeld illustreert het belang van zelfstandigheid voor vrouwen. Daarom willen we mannen ook laten inzien dat je keuzes samen maakt en dit soort rolverdelingen niet meer van deze tijd zijn.”

“Grote hulpverleningsinstanties zien soms niet de meerwaarde van onze organisatie in.”

“Ik zou in de toekomst meer willen samenwerken met andere organisaties. Grote hulpverleningsinstanties zien soms de meerwaarde van onze organisatie niet in. En dat vind ik jammer. Als we beter samenwerken dan kunnen we zoveel meer bereiken op het gebied van emancipatie. Daarnaast heb ik de wens dat we meer vrouwelijke vrijwilligers krijgen bij Stichting Himilo. De vrouwen in de Somalische gemeenschap vertellen mij dat ze bang zijn om zich uit te spreken tegen dit soort thema’s: bang om gezichtsverlies te lijden en bang voor de roddels. Dus ook op dit thema heeft stichting Himilo de komende jaren nog genoeg werk te verrichten.”

Wil je weten wat het SPE voor jouw organisatie of initiatief kan betekenen? Lees meer.

 

tekst: dOMINIQUE BORM, GEERTE PIENING
BEELD: BRECHJE OLGERS